Türkiye’de kuduz vakaları: Risk artıyor mu, istatistikler ne? – Kadın Sitesi
Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde, başıboş köpeklerin ısırması sonucu kuduz tanısıyla tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitiren 11 yaşındaki Mustafa Erçetin’in cenazesi bugün köyünde toprağa verildi. Türkiye’de geçen sene “kuduz tehlikeli temas” nedeniyle 250 bin kişi tedavi oldu.
Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde, başıboş köpeklerin ısırması sonucu kuduz tanısıyla tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitiren 11 yaşındaki Mustafa Erçetin’in cenazesi, köyünde toprağa verildi
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) verilerine tarafından her sene dünyada 59 binden pozitif insan kuduz sebebiyle yaşamını yitiriyor. Hastalık bilhassa Asya ve Afrika kıtalarında yaygın olarak görülüyor.
Her sene Asya ’da yaklaşık 35.000 kişinin Afrika ’da ise 21.000 kişinin kuduz hastalığına yakalandığı tahmin ediliyor.
Sağlık Durumu Bakanlığı ’nın açıklamasına tarafından, Türkiye ’de yılda yaklaşık 250 bin kuduz şüpheli temas bildirimi yapılıyor ve bunların çoğunluğu da hastalıktan korumak için aşı programına alınıyor.
Bakanlık, insan vakalarının çoğuna kuduz köpeklerin sebep olduğu ısırıkların neden olduğunu kaydediyor.
Resmi verilere tarafından 2021 yılında Türkiye ’de 250 bin 375 kuduz tehlikeli bağlantı görülürken, bunlardan 3 ’ünde kuduz hastalığı gerçekleşti.
2008 yılından bu yanlamasına kuduz vakaları incelendiğinde, maksimum 2014 yılında 4 kişinin kuduz olduğu görülüyor.
Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) Idare Heyeti Üyesi Dr. Emine Parlak, Türkiye ’de her sene ortalama 1-2 olgu görüldüğünü belirterek, 2022 verilerinin demin paylaşılmadığını kaydediyor.
Basına yansıyan bilgilere kadar bu sene tek vakanın Bitlis ’te görüldüğünü belirten Aydınlık, “Kuduz riski artıyor diyemeyiz” değerlendirmesinde bulunuyor:
“Kuduz riski artıyor diyemeyiz. 2008 yılından beri az çok daima aynı sayıda kuduz vakası görülmüş.”
“Yalnızca ola ki farkındalık arttığı için, sıhhat merkezlerine başvuran kuduz riskli bağlantı sayısının arttığını söyleyebiliriz.”
2008 yılında kuduz riskli bağlantı sebebiyle hastanelere başvuran birey sayısı 190 binken, 2021 yılında bu rakam 250 bine çıkmış. İnsanlar daha bilinçli bir şekilde aşı olmaya gitmişler.”
“Sadece buradaki artıştan yola çıkarak, kuduz riski artmıştır diyemeyiz. İnsanların farkındalığı ile de ilgili olabilir, aslında artmış da olabilir.”
Semptom görülmeden önce tedavi şart
Belirtileri görülmeye başladıktan sonradan tedavisi olmayan ve ölümle sonuçlanan bir rahatsızlık olan kuduz, enfeksiyon hastalıkları içinde en yüksek vefat oranına sahip.
Belirtilerin görülme süresinin dört gün değin kısa olabileceği gibi; 27 ay, 6 sene ve hatta 19 yıla dek uzayan vakaların da olduğu belirtiliyor.
Semptomların ortaya çıkmasından daha sonra aşıların menfaat etmediği ve sıradan 18 gün sonradan hastanın hayatını kaybettiği biliniyor.
Dr. Aydınlık, “Enfeksiyon hastalıkları içerisinde rahatsızlık geliştikten sonradan maksimum öldüren hastalık bu, vefat oranı çok yüksek. Klinik bulgular ortaya çıktıktan sonra iyileşen vakalar fazla nadir lakin onların da tanısıyla ilgili şüpheler var” diyor.
Ama belirtiler başlamadan önce uygulanan aşı ve öteki tedavilerle bu ölümcül hastalıktan kurtulabilmek olası.
Erçetin ’in öldüğü aynı bölgede temaslı hasta taraması yapılırken, köpek tarafından ısırıldığını söyleyen diğer bir çocuk zamanında aşı ve immunglobulin uygulanması ile hastalığa yakalanmaktan kurtuldu.
Parlak, “Isırılan bölgeye kadar, virüs miktarına tarafından belirti bakış süresi değişebiliyor. Mikrobun alınmasından semptom gösterilmesine dek geçen vakit ortalama 1-3 ay. Lakin yıllar sonradan belirti görülen vakalar da var” diyor.
O yüzden bir kuduz şüphesiyle karşılaşıldığında, mutlaka, hiç vakit kaybetmeden bir sıhhat kuruluşuna gerektiğini söylüyor:
“Kuduz virüsünün girişinin ve ilerlemesinin durdurulması için en önemli basamak yara içine basınçlı bol su verilerek, yaranın su ve sabunla 10-15 dakika temizlenmesidir. Bu şekilde kuduz hastalığı %90 oranında önlenmiş olur.”
“Böyle bir temasla karşısında karşıya geldiklerinde en önce yapmaları gereken şey bol su ile bölgeyi yıkamak. Bizim için en manâlı şey, ilk müdahaleyi bol su ile yerine getirmek. sonradan en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.”
Yüzde 36 oranında sığırlardan bulaşıyor
Dr. Aydınlık, Türkiye ’deki kuduz vakalarının %90 oranında evcil hayvanlardan bulaştığını kaydediyor. İlk sırada köpeklerden bulaşan kuduzlar bulunuyor.
Parlak, Türkiye ’deki vakaların %43 oranında köpeklerden, %36 oranında sığırlardan bulaştığını kaydediyor ve “En fazla gördüğümüz bulaş yolu hayvan ısırıklarından tükürükle bulaşmadır” diyor:
“Dünya Afiyet Örgütü ’ne kadar Türkiye, kuduz açısından endemik alan olarak değerlendiriliyor. Çünlü olgu oranı kesintisiz devam ediyor. Kuduz Türkiye ’de Afrika ya da Asya ’nın belirli bölgelerinde olduğu kadar yoğun değil fakat yine de bağlantı olasılığı fazla.”
Aydınlık ’a göre, sokaktaki her hayvana da kuduz riski gözüyle bakmamak gerekiyor. Nitekim tüm temaslar da kuduzla sonuçlanmıyor.
Peki, bir sığırda veya köpekte kuduz riski olduğunu nasıl anlayabiliriz? Aydınlık, “Hayvanda asabiyet, korkaklık, saldırganlık ve ısırma isteği görülüyor” diyor:
“Yutma güçlüğüne tabi olarak ağzının kenarlarından salyalar akıyor ya da ayaklarında felçler görebiliriz, bu hayvanlardan uzaktan durmamız ve en kısa sürede tarım orman müdürlüğüne haber vermemiz gerekiyor.”
İnsanlardaki belirtilerini ise, “alev, boğaz ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı, sinirlilik ve birincil ısırılma yerindeki yanma ve karıncalanma hissi fazla tipik bir semptom. O bölgede bir karıncalanma olması başlıca buna sinyâl ediyor” şeklinde sıralıyor.
Uzmanlar kuduz hastalığı ve kuduz tehlikeli temas olgularıyla mücadelede başarılı yapabilmek için olguların kayıtları ahenkli tutulması, yaban hayvanlarının oral yem ile aşılanma çalışmalarına devam edilmesi ve halkın erken başvuru konusunda bilinçlendirilmesi gerektiğini söylüyor.
sizlere sondakikaagrihaberleri.name.tr farkıyla sunulmuştur
